Poziom zaufania Polaków do nowych technologii najwyższy od 4 lat

Fundacja Digital Poland wraz z firmą GfK Polonia przygotowała 4. edycję raportu "Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0". Ogólnopolskie badanie pokazuje świadomość Polaków co do strategicznych wyzwań przed jakimi stoi nasz kraj, nastawienie oraz chęć wykorzystania nowych technologii do ich pokonania w ramach tzw. koncepcji społeczeństwa 5.0.

W raporcie zawarto także wyniki przeprowadzonego po raz pierwszy w historii badania, ogólnopolskiego testu wiedzy o Celach Zrównoważonego Rozwoju oraz raportowaniu ESG.

Punktem wyjścia do zbadania nastawienia Polaków wobec nowych technologii było określenie najważniejszych problemów, przed jakimi według nich stoi nasz kraj. Lista 39 wyzwań powstała na podstawie celów zawartych w Agendzie 2030. W pierwszej dziesiątce, aż trzy odnoszą się do działań na rzecz klimatu oraz czystej i zielonej energii. Starzejące się społeczeństwo oraz ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej niezmiennie od czterech lat wskazywane są jako problemy najistotniejsze. Natomiast aż o 16 p.p. w porównaniu do ubiegłego roku, wzrosła liczba osób, które uważają, że poziom edukacji w polskich szkołach jest zbyt niski.

Aż 80% badanych twierdzi, że nowe technologie mogą pomóc w rozwiązaniu tych problemów, a 95% jest zdania, że państwo powinno wspierać ich rozwój. Do 95% wzrosła również liczba Polaków, którzy twierdzą, że umiejętności cyfrowe zwiększają ich szanse na rynku pracy. W czołówce najpopularniejszych technologicznych rozwiązań znalazły się takie, które umożliwiają produkcję z recyklingu (90%) oraz panele słoneczne (89%) i elektryczne samochody (83%). Największy wzrost akceptacji wobec technologii zaobserwowano w przypadku energii jądrowej.

– Polacy są zgodni co do jednego – państwo powinno wspierać rozwój cyfryzacji, a większość respondentów jest skłonna szukać rozwiązań kluczowych problemów społecznych, ekonomicznych czy środowiskowych właśnie w technologiach. Co więcej, choć w mediach hasła "smart city" zdają się dominować nad "smart agriculture" to mieszkańcy obszarów wiejskich i podmiejskich patrzą na temat bardziej perspektywicznie i są świadomi, że cyfryzacja może przynieść wymierne i istotne korzyści, zarówno dla nich, jak i dla ich regionów. Myślę, że te wyniki powinniśmy potraktować nie tylko jako głos poparcia dla cyfryzacji, ale wyzwanie, by przyspieszyć działania w tym obszarze – uważa Andreas Maierhofer, prezes T-Mobile Polska, członek rady fundacji Digital Poland.

Wyraźnie zwiększyła się liczba Polaków, którzy z chęcią sięgają po nowinki technologiczne – z 66% w ubiegłym roku do aż 78% w roku 2022. Coraz mniej osób jest zdania, że technologia tworzy sztuczny świat – ich liczba spadła aż o 16 p.p. w porównaniu do 2019 roku. Zmienia się również nasze nastawienie do robotyzacji. Co prawda wciąż 41% ankietowanych uważa, że automatyzacja jest zagrożeniem dla miejsc pracy, ale ich liczba spadła aż o 12 p.p. w stosunku do 1. edycji badania. Optymizmem napawa też fakt, że jedynie 6% polskiego społeczeństwa jest zdania, że cyfryzacja i nowe technologie są zbędne. 

- Choć z roku na rok rośnie liczba Polaków otwartych na nowe technologie, to Polska wciąż jest w ogonie społeczeństw uczących się przez całe życie i nadal połowa społeczeństwa obawia się sztucznej inteligencji czy automatyzacji pracy. Dziś wiemy, że istnieje ścisły związek pomiędzy rozwojem innowacji, a zmianami społecznymi. Dlatego w najbliższych latach, jeszcze bardziej niż dotychczas, musimy skupić się na współpracy w celu przyśpieszenia cyfrowej edukacji społeczeństwa – podkreśla Markus Sieger, prezes Grupy Polpharma, członek rady fundacji Digital Poland.

Opinie dotyczące nowych technologii pozwoliły na podzielenie Polaków na trzy grupy: otwarci, zdystansowani i ostrożni. Według tegorocznych badań aż 63% respondentów ma pozytywne nastawienie do cyfryzacji – to o 6 p.p. więcej w stosunku do roku 2021. Wśród nich są głównie młodzi mieszkańcy miast, po równo kobiety i mężczyźni. Na podobnym poziomie utrzymuje się grupa ostrożnych.

Potencjał nowych technologii może być skutecznie wykorzystany w realizacji celów SDG. Natomiast Agenda 2030 dość powierzchownie znana jest Polakom. Wprawdzie 50% badanych spotkało się z zagadnieniem "Cele Zrównoważonego Rozwoju", ale zaledwie 16% ma znaczącą wiedzę na ich temat, przy czym aż 40% nie potrafiło wskazać żadnej definicji SDG.

Dążenie do zrównoważonego rozwoju zgodnie z nowymi regulacjami ma wesprzeć pozafinansowe raportowanie ESG (ang. Environmental, Social and Corporate Governance). To również nowe pojęcie dla większości Polaków – tylko 22% przyznaje, że miało okazję o nim usłyszeć, a 57% nie jest w stanie wskazać, z czym kojarzy im się ten skrót. Choć jak wskazują eksperci, test zdaliśmy trójkę.

– Hasło ESG jest coraz częściej używane w biznesie i odmieniane przez wszystkie przypadki zwłaszcza w salach zarządów. Natomiast w codziennym życiu jego znajomość jest jeszcze na stosunkowo niskim poziomie. Uzyskany wynik należy uznać za dość dobry, ponieważ jest to skrót, który funkcjonuje w przestrzeni publicznej od niedawna. Wśród osób, które udzieliły odpowiedzi przewijają się skojarzenia z odpowiedzialnością społeczną, czy równowagą środowiskową. Część kojarzy to hasło z czynnikami do ocen pozafinansowych przedsiębiorstw albo z ładem korporacyjnym, więc są to dobre odpowiedzi. Mamy przestrzeń do poprawy, ale uznałabym wynik testu za zadowalający – podkreśla Izabela Wic, prezeska GfK Polonia.

Polacy dopiero poznają pojęcie zrównoważonego rozwoju i ESG, ale już dostrzegają ich ważność. 61% ankietowanych jest przekonana, że Polska jako kraj stosunkowo rozwinięty powinna emitować do atmosfery mniej gazów cieplarnianych niż kraje biedniejsze. Najambitniejsi klimatycznie ankietowani – 25% – uważają, że Polska powinna osiągnąć ten cel szybciej niż inne kraje.

Według Polaków o zrównoważony rozwój powinny zadbać przede wszystkim firmy. Aż 78% twierdzi, że organizacje mają obowiązek publicznie informować o swoim wpływie na środowisko i klimat. Podobna liczba badanych jest zdania, że należy nakładać kary finansowe za publikowanie mylących i nieprawdziwych informacji o ESG.

Badani chcą być informowani o rankingu ESG firmy i jej politykach głównie przez Internet (73%). Z kolei by ocenić wpływ swoich zakupów na środowisko i emisje CO2, większość z nas chciałaby znaleźć specjalne oznaczenie na etykiecie produktu np. w formie jego klasyfikacji, podobnie jak w przypadku sprzętu AGD. 31% uważa, że ten rodzaj informacji powinien znaleźć się na paragonie, a tylko 18% Polaków nie jest w ogóle zainteresowana wiedzą na temat oddziaływania ich zakupów na klimat.

– Jeśli nie będziemy w szybkim tempie zmierzać w kierunku neutralności klimatycznej, nie będziemy w stanie powstrzymać fatalnych skutków tego zjawiska. Wielka odpowiedzialność spoczywa zatem na biznesie, który w dużej mierze przyczynia się do destabilizacji klimatu – tłumaczy dr hab. Piotr Wachowiak, prof. i rektor SGH w Warszawie.

Zdaniem badanych odpowiedzialność ta spoczywa również na mediach. Aż 75% Polaków uważa, że dzięki informowaniu o ESG media mogą przyczynić się do zwiększenia świadomości społecznej na ten temat zrównoważonego rozwoju.

Polacy doceniają zrównoważone podejście i coraz częściej zwracają uwagę na to, czy kupowane przez nich produkty, wytwarzane są przez organizacje działające w ten sposób. Choć 53% badanych przyznaje, że nie zna różnicy między produktem ekologicznym, a zrównoważonym, to aż 43% z nich byłaby w stanie więcej za niego zapłacić. Dla 54% konsumentów najważniejszą cechą produktów jest proces wytwarzania, który nie jest szkodliwy dla środowiska.

Proekologiczne postawy konsumentów wspiera rynek re-commerce, który przyciąga coraz więcej Polaków. Aż 66% badanych przyznaje, że korzysta z handlu rzeczami używanymi, a 84% z nich chciałoby to zrobić w przyszłości.

Czynniki z obszaru pozafinansowego raportowania coraz częściej wpływają także na wybory pracownicze. Okazuje się, że 60% badanych nie podjęłoby pracy w firmie niezgodnej z bazowymi wymogami ESG. Za najważniejsze kryterium wyboru pracodawcy uznają działania społeczne, pomoc charytatywną oraz humanitarną.

Informacje dotyczące wskaźników ESG oraz zrównoważonego rozwoju są kluczowe dla wiarygodności firm nie tylko z perspektywy inwestorów, ale także konsumentów. Potwierdza to fakt, że zdaniem 84% badanych firmy w obszarze ESG nie robią nic, bardzo mało lub mało.

– Musimy uznać, że – po pierwsze – rolą biznesu nie jest tylko maksymalizowanie zysków, a po drugie, że celem spółki nie jest wzrost wartości dla akcjonariuszy. ESG jest instrumentem, który ma doprowadzić do zasadniczej zmiany w myśleniu o roli biznesu w gospodarce i w społeczeństwie – podkreśla  dr hab. Bolesław Rok, prof. Akademii Leona Koźmińskiego.

Polacy oczekują tej zmiany, a do najważniejszych elementów strategii i raportowania ESG zaliczają promowanie godziwych warunków pracy i adekwatnej płacy (46%), brak jakiejkolwiek dyskryminacji, także dotyczącej orientacji seksualnej (41%), kwestie generowania śmieci oraz politykę antykorupcyjną.

Raport „Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0?. Edycja 2022” powstał w partnerstwie z GfK Polonia, Polpharma oraz T-Mobile Polska. Partnerem merytorycznym raportu jest KPMG. Raport można bezpłatnie pobrać ze strony fundacji Digital Poland.

Badanie w I rozdziale zostało przeprowadzone przez GfK Polonia metodą wywiadów telefonicznych (CATI) na reprezentatywnej próbie 800 Polaków w wieku 18 i więcej lat. Natomiast badanie w III rozdziale metodą badania online (CAWI) na reprezentatywnej grupie 802 Polaków w wieku 18 i więcej lat. Oba badania przeprowadzono na przełomie lipca/sierpnia 2022 r.

Fundacja Digital Poland podejmuje działania, aby Polska stała się jednym z głównych światowych centrów innowacji cyfrowych. Poprzez swoje działania przekształca cyfrowe wyzwania stojące przed Polską w szanse dla rodzimej gospodarki. Bez aktywnego udziału społeczeństwa rozwój technologiczny i cyfrowy naszego kraju nie powiedzie się, dlatego założyciele fundacji stawiają przede wszystkim na edukację, organizując szereg wydarzeń czy akcji edukacyjnych. W oczach zagranicznych inwestorów fundacja prezentuje Polskę jako doskonałe miejsce do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej i opracowywania innowacji o zasięgu międzynarodowym.